Stad van de Zon

Heerhugowaard – Tegenwoordig zijn duurzame wijken de norm geworden, maar toen KuiperCompagnons in 1994 begon met het ontwerpen van Stad van de Zon werd de term duurzaamheid nog niet zo vaak gebruikt.

Het traditionele agrarische polderlandschap ten zuiden van Heerhugowaard is veranderd in een stadslandschap waar wonen, recreatie en natuurontwikkeling hecht met elkaar zijn verwoven. De basis daarvoor is al in 1993 in de structuurvisie Heerhugowaard, Alkmaar en Langedijk gelegd. Hierin koppelde men de verschillende bouwopgaven.
De planlocatie Zuidwijk Huygenhoek met 2.200 woningen is de overgang van het oude Heerhugowaard naar Heerhugowaard-Zuid, waar op 120 hectare 2.900 huizen in een gebied met 200 hectare recreatief gebied zijn gecreëerd.
Heerhugowaard-Zuid is daardoor meer dan zomaar een nieuwe wijk. Hier ligt de nieuwe identiteit van drie naar elkaar toegroeiende HAL-gemeenten. Er is hoog ingezet op het gebied van duurzame energievoorziening, waterkwaliteit en natuurwaardeontwikkeling.

KuiperCompagnons is erin geslaagd om vanuit één concept een aanvankelijk ‘leeg tussengebied’ te transformeren tot een gebied met een nieuwe, sterke identiteit.
Duurzaamheid is de sleutelterm in de Stad van de Zon. Niet alleen duurzaamheid op het gebied van milieu, maar ook sociale duurzaamheid, landschappelijke duurzaamheid, culturele duurzaamheid en economische duurzaamheid. In samenwerking met de gemeente Heerhugowaard is het gelukt de verschillende duurzaamheidsaspecten op grote schaal in een woningbouwontwikkeling van ongeveer 1400 woningen toe te passen.

Heerhugowaard is van oudsher een droogmakerij. De mens heeft aan de basis gestaan bij de vorming en inrichting van het landschap. Nieuw land werd op rationele wijze ingericht als agrarisch productieland, waarbij doelmatige afvoer van water, ontsluiting van boerderijen en herverkaveling leidende principes waren.
In Heerhugowaard-Zuid staat heeft de mens opnieuw aan de basis gestaan van de inrichting, maar thans als verstedelijkt gebied met water en groen als gevarieerde aanvulling op de recreatieve voorzieningen in de omgeving. Centraal staat de Stad van de Zon. Een kwadrant dat is 'ontvoerd' uit strokenverkaveling van de polder; rondom is een landschap van water en eilanden met wonen, recreatie en natuur. In de overgang naar Heerhugowaard liggen omgeven door water de Steigers en de Glazen stad. Randen en markante lijnen als Middenweg, Oosttangent en Jan Glijnisweg vormen te handhaven elementen. Bestaande autowegen ontsluiten het gebied met vertakkingen naar verblijfsgebieden. Door het geheel komt een fijnmazig fietswegennet.
Vier deelgebieden zijn na elkaar gerealiseerd: Steigers en Sportlandgoed (parallel aan Zuidwijk Huygenhoek) met 700 huizen; Stad van de Zon 1 en 2 met elk 700 huizen en tenslotte Glazen stad, Groene wallen en Eilanden met totaal 800 huizen. In elk gebied is ter wille van de duurzame sociale opbouw een menging van wooncategorieën komen.

De zon is inspiratiebron voor het gebied. Voor de milieuaspecten was er een werkgroep Optimale Energie Infrastructuur. Deze is uitgegaan van een lage energiebehoefte en gebruik van duurzame en doelmatige inzet van conventionele energiebronnen. Doelstellingen waren: maximaal gebruik van zonne-energie in combinatie met warmtekrachtkoppeling en neutrale CO2-uitstoot. Dankzij een slimme verkaveling zullen de huizen de zonne-energie benutten en komen zonnepanelen in de gevel of dwars erop. Zonneboilers, warmtepompen en windturbines dragen verder bij aan de energievoorziening. In huizen en voorzieningsgebouwen is het resultaat van deze maatregelen budgetneutraal. Verder zorgt een natuurlijke zuivering voor milieuvriendelijk waterbeheer.

De kracht van de Stad van de Zon lag onder meer in de fasering, in het feit dat werk met werk werd gemaakt (waar water kwam werd weggegraven grond aangewend voor bouwlocaties: gesloten grondbalans) en in de bijzondere menging van enerzijds energiezuinige huizen en voorzieningen en anderzijds water, zandstrand (4 hectare), ligweiden (10), park (8) en bos (60).

Stad van de Zon is een CO2-emissieneutrale wijk geworden. Er is een grote hoeveelheid waterberging gerealiseerd. De waterkwaliteit is sterk verbeterd, zelfs tot zwemwaterkwaliteit. Er is een groot oppervlak nieuwe natte natuur ontwikkeld waar bijzondere vogels als Kluten en Kleine plevieren in leven. Zo is een aantrekkelijk woonmilieu gecreëerd: een duurzame stad in het water